Adrenal Health 101: Tekenen van dysregulatie
Veel mensen hebben moeite om 's ochtends uit bed te komen, om vervolgens de hele dag te jongleren met werk, kinderen, sporttraining, eten, boodschappen en huishoudelijk werk. Als samenleving branden we voortdurend de kaars aan beide uiteinden, waardoor we opgebrand en uitgeput raken. Weekenden, ooit een tijd voor ontspanning en tot rust komen, zijn net zo druk geworden. Steeds meer mensen lijden aan het chronisch vermoeidheidssyndroom en miljoenen anderen hebben last van ernstige uitputting of bijnierdisfunctie. Als je merkt dat je afhankelijk bent van koffie, suiker of andere stimulerende middelen om je dag een kickstart te geven, heb je misschien last van HPA-as dysregulatie.
De HPA-as begrijpen
De HPA-as verwijst naar de communicatie en interactie tussen de hypothalamus (H) en hypofyse (P) in de hersenen en de bijnieren (A) die zich bovenop de nieren bevinden. Dit systeem speelt een cruciale rol in onze reactie op stress en reguleert verschillende lichaamsfuncties, waaronder de immuunrespons, spijsvertering, energieverbruik en stemmingsstabiliteit.
Dysregulatie van de HPA-as treedt op wanneer er een disfunctionele of ontregelde communicatie is tussen de endocriene klieren van de hersenen en de bijnieren. Dit kan zich uiten in een verminderde of verhoogde productie van bijnierhormonen of een verandering in hun dagelijks patroon. De belangrijkste bijnierhormonen, zoals cortisol en DHEA, worden aanzienlijk beïnvloed.
Dysregulatie van de HPA-as kan zich uiten in een verscheidenheid aan symptomen, waaronder:
- Vermoeidheid in de ochtend
- Hunkeren naar zout of vet voedsel
- angst
- Slapeloosheid en andere slaapproblemen
- Spierpijn
- Toegenomen prikkelbaarheid
- Middag energie dip
- Hunkeren naar cafeïne en zoet voedsel na een grote maaltijd
- Het gevoel niet te kunnen functioneren zonder cafeïne
- Verminderd vermogen om te herstellen na het sporten
- Gewichtstoename in het midden
Deze aandoening kan plotseling ontstaan of als gevolg van langdurige en herhaalde stress. Bronnen van stress kunnen divers zijn en kunnen onder andere zijn:
- Terugkerende ziekte of aandoening
- Geneesmiddelen zoals steroïden, opioïden, antidepressiva en immuunsuppressiva
- Fysieke stress door verwondingen, dieet, operaties of verslaving aan middelen
- Emotionele stress door relaties, financiële onzekerheid of belangrijke veranderingen in het leven
- Omgevingsstress door gifstoffen en chemische vervuiling
De impact van stress op de bijnieren
De bijnieren produceren hormonen die essentieel zijn voor het leven, zoals cortisol, adrenaline en aldosteron. Onder chronische stress kunnen de bijnieren overbelast raken, wat leidt tot wat vaak bijniervermoeidheid of bijnierdisfunctie wordt genoemd. Deze aandoening wordt gekenmerkt door onvoldoende productie van bijnierhormonen, met name cortisol.Chronic Fatigue and Adrenal Dysfunction
Het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) is een complexe aandoening die wordt gekenmerkt door extreme vermoeidheid die niet kan worden verklaard door een onderliggende medische aandoening. CVS is nauw verbonden met bijnierdisfunctie, waarbij het vermogen van het lichaam om voldoende cortisol te produceren als reactie op stress is aangetast.
Het normale dagelijkse cortisolpatroon
Onder normale omstandigheden volgen de cortisolspiegels een dagelijks patroon: een piek in de vroege ochtend om ons te helpen wakker te worden en een geleidelijke daling gedurende de dag. Dit patroon ondersteunt verschillende lichaamsfuncties, zoals metabolisme, immuunrespons en energieniveaus. Bij HPA-as dysregulatie kan dit patroon echter verstoord raken, wat leidt tot abnormale cortisolniveaus die bijdragen aan symptomen van vermoeidheid en stress.
De HPA-as en bijnieren ondersteunen
Gelukkig zijn er supplementen en aanpassingen in je levensstijl die kunnen helpen om de HPA-as en de bijniergezondheid te ondersteunen, zodat je weer energie, uithoudingsvermogen en zin in het leven krijgt.
Het ondersteunen van je Cortisol Awakening Response (CAR) is cruciaal voor het behouden van gezonde cortisolniveaus.
Hier zijn enkele effectieve tips voor je levensstijl:
Ochtendzonlicht in je ogen: Ochtendzonlicht stimuleert via de pineal klier om de juiste cortisolspiegels te reguleren en een gezonde CAR tot stand te brengen.
Sporten in de ochtend: Ochtendgymnastiek helpt om je bloed in beweging te krijgen, het cortisolniveau te laten pieken en je schildklier in actie te laten komen.
Koud afspoelen na een douche: Als je je douche afsluit met een koudwaterspoeling van 30 seconden, stroomt er warm bloed terug naar je belangrijkste vitale organen, waardoor ze opwarmen en energie krijgen voor de dag.
Slaap routine: Het instellen van een vaste routine voor het opstaan en slapen gaan ondersteunt je hormonale balans en metabolische gezondheid door een regelmatig ritme aan te houden.
Dagelijks diepe buikademhaling en meditatie: Onderzoeken tonen aan dat het dagelijks 10-20 minuten oefenen van diepe diafragmatische buikademhaling en meditatie het cortisolniveau binnen slechts één maand aanzienlijk kan veranderen. Deze oefeningen bevorderen ontspanning en verminderen stress, wat de gezondheid van de bijnieren ondersteunt.
Ondersteuning door kruiden en supplementen: Er zijn verschillende kruiden en supplementen die de HPA-as kunnen ondersteunen en bijnierdisfunctie kunnen helpen:
- Ashwagandha: Een adaptogeen dat helpt het cortisolniveau in balans te brengen en stress te verminderen.
- Rhodiola Rosea: Ondersteunt de weerstand van het lichaam tegen stress en vermoeidheid.
- Heilige (Thaise) Basilicum: Bekend om zijn kalmerende effecten en vermogen om cortisol te verlagen.
- Magnesium: Essentieel voor bijniergezondheid en algehele ontspanning.
- Vitamine B-complex: ondersteunt de energieproductie en de bijnierfunctie.
Terwijl we ons door de eisen van het moderne leven bewegen, is het cruciaal om de impact van chronische stress op onze bijnieren en HPA-as te herkennen. Veranderingen in je levensstijl, zoals 's ochtends zonlicht, regelmatige lichaamsbeweging, koude douches, consistente routines en mindfulnesspraktijken, kunnen samen met ondersteuning door kruiden en voeding een aanzienlijk verschil maken in het beheersen van stress en het ondersteunen van de bijnierfunctie. Als je vermoedt dat je last hebt van HPA Axis Dysregulatie, overweeg dan om een afspraak te maken met Erika Van den Hauwe om een persoonlijk plan te ontwikkelen voor een optimale gezondheid.
Sources:
- Bornstein, S. R., & Chrousos, G. P. (2017). Adrenocortical Dysfunction and Chronic Fatigue Syndrome. Endocrinology and Metabolism Clinics of North America, 46(3), 661-673.
- Nieman, L. K. (2016). Adrenal insufficiency. Endocrinology and Metabolism Clinics of North America, 45(1), 63-75.
- Raison, C. L., & Miller, A. H. (2003). When not enough is too much: the role of insufficient glucocorticoid signaling in the pathophysiology of stress-related disorders. American Journal of Psychiatry, 160(9), 1554-1565.
- Wurtman, R. J., Axelrod, J., & Phillips, L. S. (1964). The Pineal Gland and Stress. New England Journal of Medicine, 270, 1315-1322.
- Gerbarg, P. L., & Brown, R. P. (2015). Neurobiology and Neurophysiology of Breath Practices in Psychiatric Care. The Psychiatric Clinics of North America, 36(1), 121-140.